Historia parafii

Parafia Niepokalanego Poczęcia NMP w Niepokalanowie została erygowana 27 czerwca 1950 r. przez Sługę Bożego kardynała Stefana Wyszyńskiego, arcybiskupa metropolitę gnieźnieńskiego i warszawskiego, Prymasa Polski.

Informacje o parafii

Parafia nosi wezwanie Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Dni odpustowe to 15 sierpnia – uroczystość Wniebowzięcia NMP i 8 grudnia – uroczystość Niepokalanego Poczęcia NMP.

Parafia w Niepokalanowie liczy obecnie ok. 7400 wiernych. Należą do niej następujące miejscowości: Teresin, Paprotnia, Seroki Wieś, Seroki Parcela, Ludwików, Granice, Kaski-Budki, Teresin-Gaj, Topołowa, Budki Piaseckie, Piasecznica Nowa, Stara Piasecznica.

Historia parafii niepokalanowskiej nierozerwalnie jest związana z historią Niepokalanowa

Niepokalanów – franciszkański klasztor-sanktuarium („Gród Maryi”), położony na terenie archidiecezji warszawskiej, w miejscowości Paprotnia w gminie Teresin, w powiecie sochaczewskim. Klasztor, zajmujący powierzchnię 28 ha, znajduje się przy linii kolejowej Warszawa-Łowicz, w odległości ok. 42 km na zachód od Warszawy. Należy do Prowincji Matki Bożej Niepokalanej Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych w Warszawie.

Założony w sierpniu 1927 r. na ziemiach ofiarowanych przez księcia Jana Druckiego-Lubeckiego, klasztor niepokalanowski stanowił miejsce działalności świętego o. Maksymiliana Marii Kolbego, franciszkanina. Początkowo osiedle zakonne zajmowało niewielki obszar, jednak wraz z rozwojem dzieła rosła też jego powierzchnia (książę Drucki-Lubecki ofiarował następne działki na postawienie kolejnych budynków).

Przed wybuchem II wojny światowej w klasztorze mieszkało 760 zakonników, natomiast sam Niepokalanów stanowił duży ośrodek wydawniczy pism religijnych w Polsce. Drukarski park maszynowy liczył w tym czasie m.in. 3 maszyny rotacyjne oraz kilka linotypów i maszyn płaskich. Wydawnictwo zużywało rocznie ok. 1600 ton papieru na prawie 60 mln egzemplarzy drukowanych tu czasopism (nakład samego miesięcznika Rycerz Niepokalanej dochodził do miliona egzemplarzy).

Od lipca 1931 r. działała w klasztorze Ochotnicza Straż Pożarna, złożona z braci zakonnych, co było niespotykane w innych krajach^[1]. Wspomniana Straż dbała o bezpieczeństwo pożarowe drewnianych budynków mieszkalnych i wydawniczych klasztoru, a w razie pożaru śpieszyła też z pomogą okolicznym mieszkańcom. W kwietniu 1938 r. przygotowano plan otwarcia małego lotniska w Niepokalanowie dla potrzeb wydawnictwa.

W grudniu 1938 r. nadano pierwszą audycję z nowo założonego radia SP3-RN (Stacja Polska 3 – Radio Niepokalanów). Działalność franciszkańskiego radia nie wyszła poza fazę próbnych audycji, gdyż starania o koncesję radiową przerwał wybuch wojny.

Wojenne losy

Podczas II wojny światowej klasztor był miejscem schronienia dla żołnierzy, rannych w kampanii wrześniowej oraz dla wielu uchodźców, bez względu na ich narodowość czy wyznanie. M.in. na przełomie 1939/1940 r. przez kilka miesięcy przebywała w Niepokalanowie grupa ok. 1500 Żydów, wysiedlonych z Wielkopolski, których zakonnicy otoczyli opieką^[2].

Działania wojenne nie ominęły również mieszkańców klasztoru. O. Maksymilian Kolbe aresztowany w lutym 1941 r. wraz z 4 innymi zakonnikami, zginął w obozie w Auschwitz pół roku później. W czasie powstania warszawskiego, pomimo częstych kontroli niemieckich w Niepokalanowie, klasztor był miejscem schronienia dla wielu rannych powstańców. Już pod koniec wojny (w styczniu 1945 r.) podczas silnego bombardowania Niepokalanowa, 6 zakonników zginęło, kilku innych zostało rannych, natomiast wiele budynków klasztornych uległo zniszczeniu bądź poważnemu uszkodzeniu.

Franciszkanie, pozbawieni możliwości wydawania swoich pism, skoncentrowali się na działalności usługowej dla okolicznej ludności. Naprawiano maszyny rolnicze i rowery, działał tartak, stolarnia i mleczarnia, funkcjonował zakład krawiecki, istniał też punkt Czerwonego Krzyża. Zorganizowano pomoc dla więźniów i uchodźców, ponadto prowadzono tajne kursy nauczania.

Czasy komunistyczne

Po zakończeniu wojny klasztor szybko reaktywował swoją działalność wydawniczą. W lipcu 1945 r. wznowiono druk Rycerza Niepokalanej, którego nakład osiągnął niebawem 700 tys. egzemplarzy. Wydano też książki poświęcone o. Maksymilianowi (Skąpiec Boży Jana Dobraczyńskiego, Dwie korony Gustawa Morcinka). Ponadto rozpoczęto edycję 12-tomowej encyklopedii zegarmistrzowskiej (1948-1980) pod redakcją dwóch braci-franciszkanów: Wawrzyńca Podwapińskiego i Bernarda Bartnika. Miejscowy, amatorski zespół teatralny wystawiał utwory sceniczne, a w okresie Wielkiego Postu bracia zakonni przedstawiali Misterium Męki Pańskiej.

Jednak już w maju 1949 r. władze komunistyczne dokonały w Niepokalanowie rabunku maszyn, sprzętu i materiałów drukarskich, hamując tym samym dalszy rozwój wydawnictwa. Na klasztor nałożono bardzo wysokie podatki, a cenzura państwowa uniemożliwiła wydawanie Rycerza Niepokalanej przez następne 30 lat (1952-1981). Zakonnicy wielokrotnie stawali się ofiarami szykan bądź też ataków prasowych.

Niepokalanów obecnie

Z przedwojennych budynków Niepokalanowa do czasów obecnych przetrwały tylko nieliczne. Na szczególną uwagę zasługuje tzw. stara kaplica drewniana, zbudowana jesienią 1927 r. i uważana za kolebkę klasztoru. W niej zakonnicy składali swoje śluby zakonne, w niej też modlił się o. Maksymilian wraz z pierwszymi współpracownikami oraz okoliczną ludnością. Przez wiele lat po wojnie kaplica służyła jako sala pamiątek, zaś po kapitalnym remoncie została w grudniu 1997 r. przywrócona do pierwotnej funkcji. Obok starej zakrystii znajduje się pierwsza cela św. Maksymiliana, w której założyciel klasztoru mieszkał aż do wyjazdu na misje do Japonii w 1930 r.

Na terenie klasztoru działa Wydawnictwo Ojców Franciszkanów drukujące m.in. Rycerza Niepokalanej, miesięcznik dla dzieci Mały Rycerzyk Niepokalanej i książki religijne, Centrala Narodowa Rycerstwa Niepokalanej, Instytut Maryjno-Kolbiański Kolbianumoraz ochotnicza straż pożarna. Ta ostatnia posiada własne muzeum straży pożarnej, którego większość zbiorów mieści się na piętrze budynku remizy. Do najstarszych i najważniejszych eksponatów muzeum należy samochód strażacki Minerva, pochodzący z 1903 r. oraz ręczne pompy z XIX w.

Dzisiejszy Niepokalanów stanowi ważny ośrodek pielgrzymkowy w centralnej Polsce. Corocznie w drodze na Jasną Górę przybywa do niego Warszawska Akademicka Pielgrzymka Metropolitalna. Miejscową bazylikę, Panoramę Tysiąclecia lub też muzeum św. Maksymiliana Był człowiek (utworzone w 1998 r.) odwiedziły już tysiące pielgrzymów indywidualnych oraz zorganizowanych grup z kraju i z zagranicy.